در این نوشته می خوانید:
داروهای مختلفی هستند که ممکن است بسته به شرایط و مشکل شما، دندانپزشک برایتان تجویز کند. برخی داروها برای مقابله با بیماری های خاص دهان تجویز می شوند، برخی دیگر برای پیشگیری یا درمان عفونت و یا برای کنترل درد و کاهش اضطراب و استرس مصرف می شوند. حتی اگر دندانپزشک شما اطلاعات کافی راجع به داروی مصرفی شما ارائه نمود، مطمئن شوید که می دانید چرا این دارو برای شما تجویز شده است و از سوی دیگر دندانپزشک خود را از دیگر داروهایی که مصرف می کنید مطلع سازید.
دارو های کنترل درد و اضطراب
بی حس کننده های موضعی، بیهوشی عمومی، نیتروس اکساید (گاز خنده آور که در بیهوش سازی بکار می رود)، یا مسکن های تزریقی معمولاً در روند درمان های دندانپزشکی استفاده می شوند تا به کنترل درد و اضطراب کمک کنند. دیگر داروهایی که برای تسکین درد استفاده می شوند عبارتند از داروهای ضد التهاب تجویزی و غیر تجویزی، استامینوفن و مسکن های موضعی.
دارو های ضد التهاب
کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی هستند که برای کاهش ناراحتی و قرمزی دهان و مشکلات لثه ها استفاده می شوند. این داروها را تنها می توان با نسخه پزشک مصرف کرد. دندانپزشک ممکن است داروهای ضد التهاب غیر تجویزی مانند موترین (ایبوپروفن) به شما پیشنهاد دهد تا هر گونه درد و تورم ایجاد شده ناشی از ابزارهای دندانپزشکی، درد دندان و تب را کاهش دهد. تیلنول (استامینوفن) نیز ممکن است پیشنهاد شود.
مسکن های موضعی
مسکن های موضعی دندان، در داخل دهان برای کاهش درد و حساسیتی استفاده می شوند که می تواند ناشی از شرایط متعددی باشد، از جمله دندان درد، زخم داخل یا اطراف دهان (مانند تبخال، آفت). بعلاوه، برخی از این داروها برای کاهش درد و حساسیت ناشی از استفاده از پروتزهای مصنوعی و دیگر ابزارهای دندانی مانند براکت های ارتودنسی استفاده می شوند. داروهای مسکن به صورت تجویزی و بدون نیاز به تجویز و در دوزها و اشکال مختلف، مانند اسپری، خمیرهای دندانی، ژل، قرص های مکیدنی، پماد و محلول ها در دسترس هستند.
مسکن های موضعی برای کاهش درد ناشی از بیرون آمدن دندان در نوزادان نباید روی لثه ها اعمال شوند. نه تنها بزاق فوراً دارو را با خود می برد، بلکه وزارت غذا دارو در خصوص خطرناک بودن این نوع داروها هشدار داده است زیرا عوارض جانبی این نوع محصولات ممکن است واقعاً زندگی نوزادان و کودکان خردسال را به خطر بیاندازند.
نکته: از آنجا که افراد بزرگسال به بسیاری از داروهای بی حس کننده موضعی حساسیت دارند، نباید بیشتر از مقدار توصیه شده روی برچسب دارو یا توسط دندانپزشک مصرف شود. برای کاهش درد دندان نباید برای مدت زمان طولانی از داروهای بی حس کننده استفاده کرد؛ این داروها برای درمان موقت درد شما، تا زمانی که مشکل دندان شما درمان شود، تجویز شده اند. افرادی که از دندان های مصنوعی استفاده می کنند و برای کاهش درد ناشی از یک دست دندان جدید از داروهای بی حس کننده استفاده می کنند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنند تا مشخص نماید برای پیشگیری از درد و ناراحتی بیشتر آیا ابزار آنها نیاز به تنظیم دارد یا خیر.
دارو های کنترل پلاک دندان و التهاب لثه
کلرهگزیدین از جمله داروهای آنتی بیوتیک است که برای کنترل پلاک های دندان و ژینژیویت (التهاب لثه) درون دهان یا در پاکت های پریودنتال (فاصله بین لثه و دندان) استفاده می شود. این دارو در قالب دهانشویه یا تراشه های پر شده از ژلاتین در دسترس است که پس از فرایند تسطیح ریشه (root planing) در عمق پاکت لثه، کنار دندان ها قرار داده می شود. داروی موجود در تراشه ی پر از ژلاتین به تدریج ظرف چند روز آزاد می شود.
نکته: کلرهگزیدین می تواند ایجاد لکه و جرم روی دندان ها را افزایش دهد. بعلاوه می تواند موجب ایجاد لکه روی قسمت های پر شده دندان، دندان های مصنوعی و نیز ابزارهای دندانی شود. مسواک زدن با یک خمیر دندان مخصوص کنترل جرم دندان و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه می تواند به کاهش تجمع پلاک و ایجاد لکه کمک کند. علاوه بر این، برای پاکسازی تخصصی دندان ها و معاینه لثه ها باید حداقل هر شش ماه یک مرتبه به دندانپزشک مراجعه نمایید. در صورتی که در گذشته به این دارو یا داروهای ضد عفونی کننده حاوی کلر هگزیدین هر گونه واکنش آلرژیک یا غیر طبیعی داشته اید، آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
دارو های ضد عفونی کننده
ممکن است دندانپزشک برای کاهش پلاک روی دندان ها، التهاب لثه ها، و نیز از بین بردن رسوبی که منشاء بوی بد دهان است برای شما دهانشویه ضد عفونی کننده ای تجویز کند که دریافت آنها از داروخانه نیاز به تجویز پزشک ندارد.
دارو های بیماری و مشکلات لثه
داکسی سایکلین سیستمیک برای درمان بیماری پریودنتال، حاوی آنتی بیوتیک داکسی سایکلین است و به درمان بیماری پریودنتال کمک می کند. داکسی سایکلین با پیشگیری از رشد باکتری ها عمل می کند. داکسی سایکلین سیستمیک برای درمان بیماری پریودنتال، توسط دندانپزشک درون عمق پاکت لثه کنار دندان قرار داده می شود و به صورت طبیعی ظرف مدت ۷ روز حل می شود. مدت زمان آزاد شدن این دارو می تواند حتی پس از حل شدن آن نیز ادامه داشته باشد.
نکته: در صورتی که تاکنون واکنش آلرژیک به داکسی سایکلین یا دیگر تتراسایکلین ها داشته اید، آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. استفاده از داکسی سایکلین سیستمیک برای درمان بیماری پریودنتال، در طول نیمه دوم دوران بارداری، یا در نوزادان و کودکان زیر ۸ سال پیشنهاد نمی شود، زیرا این محصول می تواند موجب تغییر رنگ دائمی دندان ها (در زنان باردار، موجب تغییر رنگ دندان های کودک پس از تولد و رشد دندان ها) و نیز کاهش سرعت رشد استخوان ها شود. استفاده از این دارو در دوران شیردهی نیز توصیه نمی شود، زیرا داکسی سایکلین از راه شیر مادر به کودک منتقل می شود. این دسته داروها می توانند اثر بخشی داروهای جلوگیری از بارداری حاوی استروژن را نیز کاهش دهند و احتمال بارداری های ناخواسته را افزایش دهند.
داروهای پیشگیری از پوسیدگی دندان
فلوراید دارویی است که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود. این دارو به صورت غیر تجویزی در بسیاری از خمیر دندان ها یافت می شود. این دارو توسط دندان جذب می شود و به استحکام دندان کمک می کند تا در برابر اسیدهای درون دهان مقاومت کند و مانع تشکیل پلاک توسط باکتری های داخل دهان شود. فلوراید در قالب وارنیش یا دهانشویه به کاهش حساسیت دندان ها کمک می کند. فلوراید تجویزی قوی نیز در قالب محلول، قرص و قرص جویدنی نیز در دسترس است. این نوع قرص ها معمولاً به صورت روزانه مصرف می شوند و معمولاً برای افرادی تجویز می شوند که آب آشامیدنی آنها حاوی فلوراید نیست.
نکته: پیش از مصرف فلوراید، اگر به فلوراید، تارترازین tartrazine (رنگ زردی که در برخی نان ها و داروهای فرآوری شده استفاده می شود)، یا هر داروی دیگری حساسیت دارید حتماً آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. بدون هماهنگی با دندانپزشک خود، فلوراید را همزمان با مکمل های کلسیم، منیزیم یا آهن استفاده نکنید. به دندانپزشک خود بگویید رژیم کم سدیم یا بدون سدیم دارید. از خوردن یا نوشیدن محصولات لبنی، یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از مصرف داروی فلوراید خودداری کنید. در صورتی که در مراحل رشد دندان مقدار زیادی فلوراید مصرف شود موجب ایجاد لکه روی دندان ها خواهد شد.