در این نوشته می خوانید:
پوسیدگی دندان آسیبی است که به دندان ها وارد می شود، که احتمالاً می تواند منجر به کرم خوردگی و ایجاد حفره های دندانی، آبسه های دندان، یا حتی از دست رفتن دندان ها شود. این مشکل در نتیجه فعالیت گونه های خاصی از باکتری ها بروز می یابند که می توانند در پلاک های دندانی زندگی کنند.
علل بروز پوسیدگی دندان
دهان ما پر از باکتری است. برخی باکتری ها کمک کننده هستند. اما برخی از آنها می توانند مضر باشند، از جمله باکتری هایی که در پوسیدگی دندان ها نقش دارند. باکتری های موجود در پلاک های دندانی می توانند قند موجود در غذاها را به اسید تبدیل کنند. در صورتی که اجازه داده شود به مرور زمان پلاک تشکیل شود، این اسیدها می توانند شروع به تخریب کردن دندان های شما کنند. به همین دلیل است که بهداشت خوب دهان و دندان ها بخش حیاتی پیشگیری از پوسیدگی دندان ها است.
شما فلوراید را از خمیر دندان، آب، و منابع دیگر دریافت می کنید. این فلوراید، در کنار بزاق، با جایگزین شدن مواد معدنی به مینای دندان کمک می کند خود را ترمیم کند. دندان های شما این روند طبیعی از دست دادن مواد معدنی و به بدست آوردن مجدد مواد معدنی را در تمام طول روز طی می کنند. اما وقتی شما از دندان های خود مراقبت نمی کنید و یا نوشیدنی و غذاهای حاوی قند یا حاوی نشاسته می خورید، مینای دندان به از دست دادن مواد معدنی خود ادامه می دهد و موجب پوسیدگی دندان می شود.
پوسیدگی دندان در چند مرحله اتفاق می افتد. در زیر ما هر یک از این مراحل را توضیح خواهیم داد، شرح خواهیم داد که پوسیدگی دندان چگونه درمان می شود، و به شما نکاتی برای پیشگیری از بروز آن ارائه خواهیم داد.
مراحل پوسیدگی دندان
پلاک دندان برای فرایند پوسیدگی دندان ها مهم است. پلاک فیلم چسبناک و بدون رنگی است که روی سطح دندان های شما را پوشش می دهد. این فیلم از باکتری، ذرات غذا، و بزاق تشکیل شده است.
اگر دندان های شما به طور منظم پاکسازی نشوند، پلاک شروع به تشکیل شدن می کند. علاوه بر این، به مرور زمان می تواند سفت شود، و چیزی تحت عنوان تارتار تشکیل دهد. وجود تارتار می تواند به محافظت بیشتر از باکتری ها کمک کند، و باعث شود زدودن آنها دشوارتر شود.
به طور کلی پنج مرحله برای پوسیدگی دندان ها وجود دارد، اجازه دهید در همین قسمت به جزئیات آنها بپردازیم.
مرحله اول: دمینرالیزیشن اولیه
لایه بیرونی دندان های شما از نوعی بافت به نام مینا تشکیل شده است. مینای دندان سخت ترین بافت در کل بدن شما است و بیشتر آن از مواد معدنی تشکیل شده است. با این حال، دندانی که در معرض اسید تولید شده توسط باکتری های موجود در پلاک قرار می گیرد، مینای آن شروع به از دست دادن مواد معدنی خود می کند.
وقتی این اتفاق رخ می دهد، شما می توانید شاهد ظاهر شدن لکه های سفید رنگ روی دندان های خود باشید. این مناطق از دست رفتن مواد معدنی می تواند نخستین علامت پوسیدگی دندان باشد.
مرحله دوم : پوسیدگی مینای دندان
اگر اجازه داده شود روند پوسیدگی دندان ادامه پیدا کند، مینای دندان بیشتر در هم خواهد شکست. شما ممکن است متوجه شوید که لکه های سفید رنگ روی دندان های شما در حال تیره تر شدن و قهوه ای رنگ شدن هستند.
با تضعیف مینای دندان ها، حفره های بسیار ریز، یا کرم خوردگی هایی می توانند روی دندان ها شکل بگیرند. پوسیدگی های دندانی باید توسط دندانپزشک پر شوند.
مرحله سوم: پوسیدگی عاج دندان
عاج دندان بافتی است که زیر مینای دندان واقع شده است و نرم تر از مینای دندان است، که باعث می شود در برابر آسیب های ناشی از اسید حساس تر باشد. به همین علت، پوسیدگی دندان وقتی به عاج می رسد با سرعتی بیشتر پیشروی می کند.
عاج نیز حاوی لوله هایی است که به اعصاب داخل دندان ختم می شوند. به همین دلیل، وقتی عاج دندان تحت تأثیر پوسیدگی دندان قرار می گیرد، ممکن است حساسیت دندان را تجربه کنید. بویژه هنگام خوردن و نوشیدن غذاها و مایعات داغ یا سرد ممکن است متوجه این مشکل شوید.
مرحله چهارم: آسیب به پالپ
پالپ دندان داخلی ترین لایه دندان است که حاوی اعصاب و عروق خونی می باشد که دندان را سالم نگه می دارند. اعصاب موجود در پالپ نیز به دندان احساس می دهند. وقتی آسیب به پالپ اتفاق می افتد، ممکن است تحریک شود و شروع به متورم شدن کند. از آنجا که بافت های اطراف در دندان نمی توانند گسترش پیدا کنند تا این تورم را جبران کنند، ممکن است به اعصاب فشار وارد شود. این می تواند منجر به بروز درد شود.
مرحله پنجم: آبسه
وقتی پوسیدگی دندان به داخل پالپ پیشروی می کند، باکتری می تواند حمله کند و موجب بروز عفونت شود. افزایش التهاب داخل دندان می تواند منجر به تشکیل کیسه های چرک در انتهای دندان شود، که آبسه نامیده می شود.
آبسه های دندانی می توانند موجب بروز درد شدیدی شوند که درون فک منعکس شود. دیگر علائم و نشانه هایی که ممکن است وجود داشته باشند عبارتند از تورم لثه، صورت یا فک، تب، و تورم غدد لنفاوی موجود در گردن.
آبسه دندان نیاز به درمان فوری دارد، زیرا عفونت می تواند درون استخوان فک و نیز دیگر قسمت های سر و گردن منتشر شود. در برخی موارد، درمان ممکن است شامل کشیدن دندان عفونی باشد.
پوسیدگی دندان در کودکان
کودکان نیز ممکن است پوسیدگی دندان را تجربه کنند. پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین بیماری های مزمن دوران کودکی در سراسر دنیا است. کودکان بیشتر از افراد بزرگسال احتمال دارد که پوسیدگی دندان ها را تجربه کنند. زیرا مینای دندان های شیری کودکان نازک تر و حساس تر از مینای دندان های دائمی است. پوسیدگی همانطور که در دندان های دائمی بروز پیدا می کند، می تواند در دندان های شیری نیز اتفاق بیفتد و این زمانی دخ می دهد که باکتری قندها را تجزیه می کنند و آنها را به اسید تبدیل می کنند که می تواند به بافت های دندان آسیب وارد کند.
به همین دلیل، مهم است اطمینان حاصل کنید کودک مقادیر زیادی خوراکی ها و نوشیدنی های قندی مصرف نکند و دندان های آنها به طور منظم مسواک زده شوند.
گرچه دندان های شیری قرار است در نهایت بیفتند، اما سالم نگهداشتن آنها هنوز هم حیاتی است. کودکان نه تنها به دندان های شیری برای جویدن و حرف زدن نیاز دارند، بلکه آنها به عنوان فضا نگهدار برای دندان های دائمی عمل می کنند. در صورتی که دندان های شیری به دلیل پوسیدگی خیلی زود از دست بروند، ممکن است دندان های دائمی آنها به درستی بیرون نیایند.
علائم و نشانه های پوسیدگی دندان
در مراحل اولیه پوسیدگی هیچ علامت و نشانه ای ندارد. اما وقتی پوسیدگی دندان بدتر می شود، می تواند موجب بروز مشکلات زیر شود:
- دندان درد
- حساسیت دندان به شیرینی، داغی، و سرما
- لکه های سفید با قهوه ای روی سطوح دندان ها
- یک حفره
- یک عفونت، که می تواند منجر به تشکیل آبسه (پاکت چرک) شود. آبسه می تواند موجب بروز درد، تورم صورت، و تب شود.
درمان های پوسیدگی دندان ها
درمان هایی که برای پوسیدگی دندان ها پیشنهاد می شوند می توانند به مرحله آن بستگی داشته باشند. اجازه دهید نگاهی داشته باشیم به گزینه های دندانی مختلف بر اساس پیشرفت پوسیدگی دندان.
دمینرالیزیشن اولیه
اولین مرحله پوسیدگی دندان در حقیقت می تواند قبل از آنکه آسیب های دائمی تر رخ دهند معکوس شوند. این می تواند با فلوراید تراپی دندان ها حاصل شود.
شما می توانید فلوراید تراپی را در مطب دندانپزشکی انجام دهید، که اغلب به شکل ژل یا وارنیش روی دندان های شما اعمال شوند. فلوراید برای استحکام بخشیدن به مینای دندان ها عمل می کند، و باعث می شود نسبت به اسیدهای تولید شده توسط باکتری های پلاک مقاوم تر شوند.
فلوراید می تواند در برخی از انواع خمیر دندان ها نیز یافت شود و اغلب در آب شیر نیز وجود دارد.
پوسیدگی مینای دندان
وقتی پوسیدگی دندان به این مرحله می رسد، کرم خوردگی با حفره اغلب وجود دارد. پر شدگی برای درمان حفره های دندانی استفاده می شوند.
دندانپزشک قبل از پر کردن دندان باید از یک ابزار برای پاکسازی منطقه پوسیده استفاده کند. دندانپزشک اغلب حفره را با ماده ای مانند رزین، سرامیک، یا آمالگام های دندانی پر می کند. این مواد عموماً همرنگ دندان ها هستند.
پوسیدگی عاج دندان
از آنجا که عاج دندان نرم تر از مینای دندان است پوسیدگی وقتی به این مرحله می رسد با سرعتی بیشتر پیشروی می کند. اگر پوسیدگی عاج دندان در مراحل اولیه شناسایی شود می تواند با پر کردن درمان شود. در موارد پیشرفته تر، ممکن است جایگذاری روکش نیاز باشد.
روکش پوششی است که بخش بالایی دندان در بالای لثه های شما را پوشش می دهد. بخش های پوسیده قبل از قرار دادن روکش برداشته می شوند. برخی بافت های سالم دندان نیز ممکن است برداشته شود تا این اطمینان حاصل شود که روکش به خوبی روی دندان قرار می گیرد.
آسیب به پالپ
وقتی پوسیدگی به پالپ دندان می رسد، شما نیاز به درمان ریشه خواهید داشت. در درمان ریشه، پالپ آسیب دیده تخلیه می شود. سپس پوسیدگی دندان پاکسازی و پر می شود. روکش روی دندانی قرار می گیرد که تحت تأثیر قرار گرفته است.
آبسه
در صورتی که در دندان شما آبسه تشکیل شده باشد، دندانپزشک شما به احتمال زیاد درمان ریشه را برای تخلیه عفونت و سیل کردن دندان انجام خواهد داد. در موارد وخیم، ممکن است دندانی که تحت تأثیر قرار گرفته است کشیده شود.
ممکن است برای کمک به درمان آبسه آنتی بیوتیک نیز تجویز شود، داروهایی که باکتری ها را از بین می برند.
پیشگیری
رعایت بهداشت خوب دهانی بخش مهمی از پیشگیری از پوسیدگی دندان است. در زیر به بیان برخی راهکارهایی خواهیم پرداخت که شما با انجام آنها می توانید به پرهیز از آسیب به دندان ها در نتیجه پوسیدگی دندان کمک کنید.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما می تواند به تشخیص و درمان پوسیدگی دندان قبل از بدتر شدن آن کمک کند. برای پاکسازی های روتین دندانی و معاینات دهانی طبق برنامه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- دندان های خود را مسواک بزنید. عموماً توصیه می شود حداقل دو مرتبه در طول روز پس از وعده های غذایی دندان های خود را مسواک بزنید.
- خوردن شیرینی را محدود کنید. پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی مقادیر زیاد قند را امتحان کنید. برخی نمونه های آنها عبارتند از آبنیات ها، بیسکوییت ها، و نوشابه ها.
- از شیر آب بنوشید. اکثر آب های شرب شهری حاوی فلوراید هستند، که می تواند به قوی نگهداشتن مینای دندان های شما و محافظت از آنها در برابر پوسیدگی کمک کند.
- از خوردن میان وعده پرهیز کنید. محدود کردن میان وعده ها را هدف قرار دهید، زیرا می تواند به باکتری های داخل دهان قند بیشتری برای تبدیل کردن به اسید بدهد.
- از دندانپزشک خود راجع به سیلانت بپرسید. سیلانت ها وشش های نازک پلاستیکی هستند که روی دندان های عقب (مولر) دهان اعمال می شوند. دندان های مولر برای جویدن مهم هستند، اما ذرات غذا می توانند در شیارهای آنها نیز گیر کنند. سیلانت سطوح دندان های مولر را پوشش می دهند، و از بروز پوسیدگی دندان پیشگیری می کنند.
چه افرادی بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند؟
اصلی ترین ریسک فاکتورها برای پوسیدگی دندان عدم مراقبت از دندان ها و خوردن مقادیر زیاد غذاها و نوشیدنی های قندی یا نشاسته ای.
در برخی افراد خطر پوسیدگی دندان بالاتر است، از جمله افرادی که:
- به دلیل مصرف برخی داروها، برخی بیماری های خاص، یا برخی درمان های سرطان بزاق کافی ندارند.
- عدم دریافت فلوراید کافی.
- بسیار کم سن هستند. کودکان نوپا و خردسالی که از شیشه شیر می خورند در معرض خطر قرار دارند، مخصوصاً اگر به آنها آبمیوه داده می شود یا هنگام رفتن به رختخواب شیشه شیر می گیرند. این باعث می شود دندان های آنها برای مدت زمان طولانی در معرض قند قرار بگیرند.
- مسن هستند. بسیاری از افراد بزرگسال لثه های تحلیل رفته و ساییدگی بیشتر دندان ها دارند. این باعث می شود خطر پوسیدگی روی سطوح بدون پوشش ریشه دندان آنها افزایش پیدا کند.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که پوسیدگی در مراحل اولیه باشد، ممکن است هیچ علائمی تجربه نکنید. به همین دلیل است که مراجعه منظم به دندانپزشک مهم است. دندانپزشک شما می تواند به شناسایی و درمان زود هنگام پوسیدگی دندان ها قبل از بدتر شدن آن کمک کند.
در صورت تجربه هر گونه حساسیت دندان، درد دندان، یا تورم اطراف دهان به دندانپزشک مراجعه کنید. اینها ممکن است علائم و نشانه های مراحل بعدی پوسیدگی دندان یا دیگر شرایط دندانی باشند که نیاز به توجه دارند.
سخن پایانی …
پوسیدگی دندان آسیبی است که به دلیل فعالیت های باکتری های موجود در پلاک های دندانی، دندان ها را تحت تأثیر قرار می دهد. این باکتری ها قندهای موجود در غذایی که می خورید را به اسید تبدیل می کند، که می تواند به آسیب رساندن به دندان ادامه دهد.
پنج مرحله برای پوسیدگی دندان وجود دارد. مراحل اولیه اغلب بازگشت پذیر هستند، اما مراحل بعدی می توانند موجب بروز آسیب های دائمی به دندانی شوند که تحت تأثیر قرار گرفته است.
درمان برای پوسیدگی دندان به مرحله آن بستگی دارد. برخی از نمونه های درمان های احتمالی عبارتند از فلوراید تراپی، پر کردن، و درمان ریشه.
گام هایی وجود دارند که با برداشتن آنها می توانید به پیشگیری از پوسیدگی دندان ها کمک کنند، که عبارتند از حداقل دو مرتبه مسواک زدن در طول روز، پرهیز از غذاهای شیرین، و مراجعه منظم به دندانپزشک.