در این نوشته می خوانید:
بیماری لثه یا ژینژیویت چیست؟
ژینژیویت gingivitis، نخسین مرحله از بیماری لثه، به التهاب بافت های پیرامونی دندان گفته می شود که آن را در بر گرفته و از آن حمایت می کنند. این مشکل عمدتاً نتیجه عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان ها است. ژینژیویت بیماری بسیار شایعی است و میزان شدت آن بسیار متفاوت است. مشخصه ویژه آن قرمزی و تورم لثه هایی است که حین کشیدن نخ دندان یا مسواک زدن به راحتی دچار خونریزی می شوند. ژینژیویت با پریودنتیت متفاوت است و مرحله اولیه آن است. در واقع، ژینژیویت به عنوان علامت هشدار دهنده شرایط جدی تر (پریودنتیت) عمل می کند.
چه تفاوتی بین ژینژیویت و پریودنتیت وجود دارد؟
ژینژیویت التهاب لثه های پیرامون دندان است، در حالی که پریودنتیت periodontitis زمانی اتفاق می افتد که استخوان زیر لثه ها و خود لثه ها ملتهب یا عفونی شده باشند. پریودنتیت از لغت پریودنتال گرفته شده است که به معنای “اطراف دندان” است و به ساختارهایی مانند استخوان و لثه اشاره دارد که دندان را احاطه کرده اند و از آن حمایت می کنند.
ژینژیویت زمانی آغاز می شود که ذرات غذا با بزاق و باکتری های دهان ترکیب می شوند، که در عوض، منجر به تشکیل پلاک های دندانی می شوند که به سطح دندان ها می چسبند. اگر پلاک های دندانی با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان از روی دندان ها زدوده نشوند، می توانند سفت شوند و جرم یا رسوب دندان را تشکیل دهند. جرم دندان بسیار محکم است و تنها دندانپزشک با جرمگیری تخصصی دندان می تواند آنها را از روی دندان ها پاک کند.
پلاک ها و جرم های دندان مملو از باکتری های مضری هستند که اگر از روی دندان ها برداشته نشوند، به تدریج موجب حساسیت لثه ها و منجر به بروز ژینژیویت می شوند. اگر ژینژیویت بدون درمان باقی بماند از لثه به استخوان ها سرایت می کنند و منجر به بروز پریودنتیت می شوند. وقتی استخوان زیر آن عفونی می شود، لثه ها به تدریج از روی دندان ها کنار می روند و پاکت های عمیق لثه شکل می گیرند (که از دست رفتن اتصال نامیده می شود). این پاکت ها به محل انباشته شدن پلاک ها و باکتری ها تبدیل می شوند. از آنجا که تمیز نگه داشتن این پاکت ها بسیار دشوار است، تحلیل استخوان بیشتری اتفاق می افتد. با پیشرفت بیماری پریودنتال (اولیه، متوسط، و پیشرفته) و از بین رفتن حجم بیشتری از بافت استخوان، عمق پاکت ها افزایش می یابد تا در نهایت موجب لق شدن و از دست رفتن (افتادن) دندان ها خواهد شد.
علل بروز بیماری لثه
بهداشت نامناسب دهان و دندان ها که باعث می شود باکتری های داخل پلاک ها و جرم های دندان روی دندان باقی بمانند و موجب عفونی شدن لثه ها شوند، مهم ترین علت بیماری لثه هستند. اما عوامل دیگری نیز هستند که خطر پیشرفت ژینژیویت را افزایش می دهند:
- کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو باعث می شوند بافت لثه نتواند خود را بهبود دهد.
- دندان های فشرده، کج، چرخیده، یا دندان های روی هم، باعث می شوند فضای بیشتری برای تشکیل و تجمع پلاک و رسوب دندان وجود داشته باشد زیرا تمیز کردن آنها دشوارتر است.
- تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری، و قائدگی، عموماً رابطه ای مثبت با ژینژیویت دارند. افزایش سطح هورمون ها باعث می شود عروق خونی داخل لثه ها بیشتر مستعد حملات باکتریایی و شیمیایی باشند. در زمان بلوغ، شیوع ژینژیویت بین ۷۰ تا ۹۰ درصد است.
- سرطان و درمان های آن می توانند باعث شوند فرد بیشتر مستعد عفونت باشد و خطر بیماری لثه افزایش یابد.
- مصرف نوشیدنی های الکلی می تواند روی مکانیزم دفاعی دهان تأثیر منفی داشته باشد.
- استرس، واکنش سیستم ایمنی بدن به حملات باکتریایی را مختل می کند.
- تنفس از راه دهان می تواند به لثه ها آسیب برساند، زیرا وقتی با لب ها حمایت نمی شوند، مستعد بروز حساسیت و التهاب مزمن هستند.
- تغذیه نامناسب، مانند رژیم غذایی که قند و کربوهیدرات آن بالا و دریافت آب آن اندک است، موجب افزایش تشکیل پلاک خواهد شد. بعلاوه، کمبود مواد غذایی مهم مانند ویتامین C مانع روند بهبود خواهد شد.
- داروهایی مانند داروهای ضد تشنج موجب بالا رفتن خطر بیماری لثه می شوند.
- عدم مراقبت های دندانی، یا ناکافی بودن آنها.
- تولید ناکافی بزاق.
آیا بیماری لثه موجب بوی بد دهان می شود؟
بوی بد دهان یا هالیتوسیس halitosis، اغلب با بیماری لثه همراه است. باکتری های داخل دهان از خود گازهای شیمیایی به نام ترکیبات فرار و ناپایدار گوگرد تولید می کنند که بوی قوی دارند. بوی بد دهان می تواند ناشی از پلاک های باکتریایی باشد که روی زبان شکل می گیرند. وقتی با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان معمولی و نیز جرمگیری تخصصی دندان ها، پلاک ها و جرم ها از روی دندان و زبان برداشته می شوند، بوی بد دهان نیز از بین می رود. این راحت ترین راه برای رهایی از بوی بد دهان است، اما ممکن است مدتی زمان ببرد تا بوی بد دهان کاملاً از بین برود. فرد باید برای رعایت بهداشت دهان و دندان ها صبور و دقیق باشد، تا شرایط را تغییر دهد.
دیگر علل بوی بد دهان عبارتند از عدم بیرون آمدن کامل دندان عقل از لثه، خشکی دهان، تنفس از راه دهان، ترشحات پشت حلقی postnasal drip، وجود عفونت های حلق یا ریه ها، سنگ های لوزه tonsil stones، کشیدن سیگار، مشکلات گوارشی، و بیماری های سیستمیک مانند دیابت.
در مقاله بعد برای شما خواهیم گفت دندانپزشک از چه طریقی این بیماری را تشخیص می دهد و چگونه برای درمان آن اقدام می کند، و بسیاری مطالب دیگر.