بوی بد دهان

بوی بد دهان، که اصطلاح پزشکی آن هالیتوزیس (Halitosis) است، می‌تواند ناشی از عادات بد و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان یا نشانه‌ی مشکلات مربوط به سلامت باشد. غذایی که می‌خورید و دیگر عادات مربوط به سبک زندگی ناسالم هم می‌توانند بوی بد دهان را تشدید کنند.

چگونه غذایی که می‌خورید روی بوی بد دهان تاثیر می‌گذارند؟

اساسا، همه‌ی غذاهایی که می‌خورید، در ابتدا درون دهان خرد می‌شوند. اگر غذاهای با بوی شدید (مانند سیر یا پیاز) می‌خورید، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان –یا حتی شستشوی دهان به تنهایی- می‌تواند موقتا بوی بد دهان را از بین ببرد. تا زمانی که غذا به طور کامل از بدن خارج نشده باشد، بوی بد دهان از بین نخواهد رفت.

چرا عادات بد منجر به بوی بد دهان می‌شوند؟

اگر به صورت روزانه مسواک نزنید یا نخ دندان نکشید، ذرات غذا درون دهان باقی می‌مانند و منجر به رشد باکتری بین دندان‌ها، اطراف لثه‌ها و روی زبان خواهند شد. این باکتری‌ها موجب بوی بد دهان می‌شوند. دهانشویه‌های آنتی باکتریال نیز می‌توانند به کاهش باکتری کمک کنند.

علاوه براین، در صورتی که دنچر ارتودنسی به خوبی تمیز نشود، باکتری‌هایی که بو تولید می‌کنند و نیز ذرات غذا می‌توانند منجر به بوی بد دهان شوند.

کشیدن سیگار یا جویدن فراورده‌های دخانی نیز می‌تواند بوی بد دهان، لکه‌های دندان، کاهش قوه‌ی چشایی و حساسیت لثه‌ها را در پی داشته باشد.

چه بیماری‌هایی منجر به بوی بد دهان خواهند شد؟

بوی بد یا مزه‌ی بد مداوم دهان ممکن است علامت هشدار دهنده‌ی بیماری لثه (پریودنتال) باشد. بیماری لثه نتیجه‌ی تجمع پلاک روی دندان‌ها است. باکتری سم تولید می‌کند که موجب التهاب لثه خواهد شد. اگر بیماری لثه درمان نشود، می‌تواند به لثه‌ها و استخوان فک آسیب برساند.

دیگر مشکلات دندانی که بوی بد دهان را در پی دارند عبارتند از کارگذاشتن نادرست ابزارهای دندانپزشکی، عفونت‌های برفک (مخمر) دهان و پوسیدگی‌های (حفره‌های ناشی از کرم خوردگی) دندان.

خشکی دهان (که تحت عنوان زروستومیا نیز شناخته می‌شود) نیز می‌تواند منجر به بوی بد دهان شود. وجود بزاق برای مرطوب نگه داشتن دهان، خنثی کردن اسید تولید شده توسط پلاک‌ و شستن سلول‌های مرده که روی زبان، لثه و داخل گونه جمع می‌شوند ضروری است. اگر این سلول‌ها برطرف نشوند، می‌توانند تجزیه شده و منجر به بوی بد دهان شوند. بوی بد دهان می‌تواند از عوارض داروها، مشکلات غدد بزاقی و نفس کشیدن مداوم از راه دهان باشد.

دیگر بیماری‌ها نیز ممکن است منجر به بوی بد دهان شوند. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم تا نسبت به آنها مطلع باشید: عفونت‌های مجرای تنفسی مانند ذات‌الریه (پنومونی)، برونشیت، عفونت‌های مزمن سینوسی، آبریزش از عقب بینی (یا سینوس‌ها) دیابت، رفلاکس حاد اسید معده و مشکلات کبد یا کلیه.

برای پیشگیری از بروز بوی بد دهان چه کار باید کرد؟

از طریق اقدامات زیر می‌توان از بروز بوی بد دهان پیشگیری نمود:

1.  بهداشت دهان و دندان را رعایت نمایید. برای برطرف نمودن ذرات غذا و پلاک از روی دندان‌ها دو مرتبه در روز با خمیر دندان فلورایده مسواک بزنید. پس از صرف غذا مسواک بزنید (در محل کار خود یا در مدرسه با خود مسواک به همراه داشته باشید تا بعد از ناهار مسواک بزنید). مسواک زدن زبان خود را فراموش نکنید. هر ۲ تا ۳ ماه یا پس از بیماری، مسواک خود را تعویض نمایید. برای برطرف کردن ذرات غذا و پلاک لای دندان‌ها روزی یک مرتبه نخ دندان بکشید یا از دیگر ابزار پاک کننده‌ی بین دندان‌ها استفاده کنید. دو مرتبه در روز دهان خود را با دهانشویه‌های آنتی‌باکتریال شستشو دهید. دنچر را شب‌ها از دهان خارج کنید و فردا صبح پیش از قرار دادن آن در دهان به دقت آن را تمیز کنید.
2. به طور منظم –حداقل دو مرتبه در سال- به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک پس از معاینه‌ی دهان، در صورت لزوم پاکسازی تخصصی دندان‌ها را انجام خواهد داد و قادر خواهد بود تا بیماری‌های پریودنتال، خشکی دهان، یا دیگر مشکلات که منجر به بوی بد دهان می‌شوند را شناسایی و درمان نماید.

۳٫ از مصرف دخانیات بپرهیزید. از دندانپزشک خود بخواهید تا راهکارهایی برای ترک این عادات به شما ارائه دهد.

۴٫ آب زیاد بنوشید. نوشیدن آب زیاد دهان را مرطوب نگه خواهد داشت. جویدن آدامس (بدون قند) یا مکیدن آبنبات (بدون قند) نیز ترشح بزاق را افزایش خواهد داد که به برطرف نمودن ذرات غذا و باکتری کمک خواهد کرد. آدامس‌ها و آبنبات‌های نعنایی حاوی زایلیتول بهترین گزینه می‌باشند.

۵٫ غذاهایی که میخورید را یادداشت نمایید. اگر تصور می‌کنید ممکن است موجب بوی بد دهان شوند، فهرست غذای خود را نزد دندانپزشک ببرید تا شما را راهنمایی کند. به همین ترتیب، از داروهای مصرفی خود نیز فهرستی تهیه نمایید. برخی داروها می‌توانند منجر به بوی بد دهان شوند.

چه کسی می‌تواند بوی بد دهان را درمان نماید؟

در اکثر موارد، دندانپزشک قادر است علت ایجاد بوی بد دهان را برطرف نماید. اگر دندانپزشک مشخص نماید که دهان شما سالم است و بوی بد به دهان مربوط نمی‌شود، ممکن است دندانپزشک شما را به پزشک عمومی یا متخصص ارجاع دهد تا منشاء بوی بد دهان و طرح درمان شما مشخص شود. اگر بوی بد دهان به بیماری لثه برگردد، دندانپزشک می‌تواند آن را درمان نماید یا شما را به پریودنتیست (متخصص لثه) ارجاع دهد.

چه محصولاتی به رفع بوی بد دهان کمک می‌کنند؟

دهانشویه‌های ضدعفونی کننده می‌توانند به حذف باکتری‌هایی که منجر به بوی بد دهان می‌شوند، کمک کنند. از دندانپزشک خود بپرسید کدام محصول برای شما بهتر است.