در این نوشته می خوانید:
رزین کامپوزیت های دندانی نوعی رزین مصنوعی هستند که در دندانپزشکی به عنوان مواد ترمیمی استفاده می شوند. مواد کامپوزیتی جدید در دنیای دندانپزشکی امروز کاربردهای متعددی دارند. قبل از پرداختن به کاربردهای بالینی آنها، اجازه بدهید ابتدا نگاهی داشته باشیم به اصلی ترین مزایای مواد کامپوزیتی.
مزایای کامپوزیت دندانی
باندینگ
کامپوزیت های دندانی، به لحاظ شیمیایی به ساختار دندان ها می چسبند. این ویژگی موجب بالا رفتن استحکام ساختار دندان می شود و انسجام فیزیکی اولیه را به آن بازمی گرداند. از آنجا که کامپوزیت ها به سطح دندان ها “چسبانده” می شوند، دندان هایی که سلامت آنها مقداری با مشکل مواجه است، لازم است اندکی از سطح آنها تراشیده شود تا ترمیم های کامپوزیتی به آنها چسبانده شوند.
تکنیک باندینگ
- اِچ کردن– این کار با اسید فسفوریکی انجام می شود که منجر به بروز اختلالاتی در مینا و عاج دندان می شود که بین ۵ تا ۳۰ میکرو متر می تواند باشد.
- باندینگ– نوعی عامل باندینگ خاص برای عمل کردن استفاده می شود. عامل باندینگ (چسباننده) همراه با کامپوزیت اعمال می شود. عامل باندینگ یک پیوند میکرومکانیکال بی خطر برای دندان بوجود می آورد که اجازه می دهد چسبندگی ترمیم به دندان به خوبی صورت بگیرد.
- اعمال کامپوزیت– در مرحله آخر کامپوزیت روی دندان آماده شده قرار می گیرد و با نور مخصوص خشک (کیور) می شود.
کاربردهای بالینی
ویژگی های باندینگ رزین های کامپوزیت یکی از حائز اهمیت ترین ویژگی انواع مختلف ترمیم های دندانی است.
- پر کردن دندان– این واقعیت که کامپوزیت هایی که برای پر کردن دندان ها استفاده می شوند به دندان چسبانده (باند) می شوند به این معناست که برخلاف آمالگام های دندانی هستند و نیاز نیست ویژگی های نگهدارنده در آنها ایجاد شوند که موجب تخریب دندان های سالم می شوند.
- بریج های کامپوزیتی چسبی– در این موارد، با فرایندهای باندینگ، یک دندان مصنوعی کامپوزیتی به دندان های مجاور چسبانده می شود. مهمترین مزیت این روش ها این است که نیاز نیست دندان های مجاور تراشیده شوند.
- اینله– اینله کامپوزیتی نوعی ترمیم غیر مستقیم (در آزمایشگاه دندانی ساخته می شود) است که به داخل حفره دندان آماده شده چسبانده (باند) می شود که موجب بالا رفتن استحکام کل ساختار دندان می شود.
- ونیرها– ونیرهای کامپوزیتی می توانند به صورت مستقیم (داخل دهان ساخته شوند) روی دندان ها قرار بگیرند، یا به صورت غیر مستقیم توسط تکنسین دندانپزشکی ساخته شوند، و بعداً به دندان ها چسبانده شوند.
زیبایی
مهمترین مزیت کامپوزیت های دندانی مستقیم در مقایسه با مواد سنتی مانند آمالگام، بهبود ظاهر آنها است. کامپوزیت ها می توانند در طیف رنگ های بسیار زیادی وجود داشته باشند، که اجازه می دهند ترمیم های دندانی تقریباً غیر قابل تشخیص باشند. پر شدگی هایی که با کامپوزیت انجام شده اند نیز می توانند هماهنگی زیادی با رنگ دندان های موجود داشته باشند.
مقایسه کامپوزیت و پرسلین
وقتی صحبت ترمیم های دندانی غیر مستقیم به میان می آید، مخصوصاً ترمیم های دندانی بزرگ، کامپوزیت ماده ای است که از نظر استحکام و دوام، کمتر از سایر مواد ایده آل است. حتی اگر مواد کامپوزیتی امروزی ظاهری زیبا و طبیعی داشته باشند و بتوانند یک عمر دوام داشته باشند، پرسلین در برابر لکه ها و لب پر شدن مقاوم تر است، تحت فشار ساییده نمی شود، رنگ آن از ثبات بیشتری برخوردار است و ظاهر بهتری دارد. با این حال، عموماً ترمیم های کامپوزیتی ارزان تر هستند.
کاربردهای بالینی
کامپوزیت های دندانی می توانند به دو روش مختلف استفاده شوند:
- کامپوزیت های مستقیم دندانی
کامپوزیت های مستقیم دندانی توسط دندانپزشک و در مطب کار گذاشته می شوند. بسپارش، پلیمریزیشن، یا پلیمرازیسیون عموماً توسط یک ابزار تابش نور کیور کننده دستی انجام می شود که طول موج های مختلفی از خود ساتع می کند تا فرایند پلیمرازیسیون را آغاز کند.
کامپوزیت های مستقیم دندانی می توانند برای پر کردن حفره های دندانی یا بستن فاصله های کوچک بین دندان ها، تغییر شکل های جزئی دندان، بلندتر شدن آنها، و نیز تغییر شکل و رنگ دندان ها استفاده شوند.
- کامپوزیت های غیر مستقیم دندانی
کامپوزیت های غیر مستقیم، خارج دهان و در واحدهای فراوری کیور (خشک) می شوند که قادرند انرژی را با شدت و در سطوح بالاتری از دستگاه های دستی منتقل کنند. کامپوزیت های غیر مستقیم برای مدت زمان طولانی تری کیور می شوند و سطوح و عمق کیور آنها بالاتر از کامپوزیت های مستقیم است.
نکات
کامپوزیت های غیر مستقیم دندانی می توانند برای موارد زیر استفاده شوند:
- پر کردن حفره های دندانی با تکنیک های غیر مستقیم: اینله و/ یا آنله
- پر کردن فاصله های بین دندان ها (دیاستم)
- تغییر شکل دندان ها
- روکش های کامل یا پارسیل روی یک دندان
- بریج هایی که جای ۲- ۳ دندان را پر می کنند و بریج های چسبی
- ونیرها
انواع ترمیم های دندانی کامپوزیتی
روکش های دندانی کامپوزیتی
روکش های کامپوزیتی به اندازه روکش های طلا، زیرکونیا، یا پرسلاین با دوام نیستند و اغلب نیاز به تعویض دارند. روکش های کامپوزیتی می توانند یک پوسته فلزی داشته باشند اما موقعیت هایی هستند که امکان ساختع روکش های کامپوزیتی کامل وجود دارد.
روکش های فلزی- کامپوزیتی اغلب با ونیرهای پارسیل ساخته می شوند که تنها بخش هایی از روکش را پوشش می دهند که قابل مشاهده هستند. وقتی زیبایی ظاهری از اهمیت زیادی برخوردار است، این امکان وجود دارد که همه جهات روکش با کامپوزیت پوشش داده شوند.
نکات
- بیمارانی که استطاعت پرداخت هزینه روکش های گران تر را ندارند.
- بیمارانی که حساسیت شدید به فلز دارند، افرادی که نمی توانند روکش های تمام پرسلاین را تحمل کنند (در موارد بسیار نادر).
- روکش های موقت یا به عنوان نوعی گزینه موقت برای بیمارانی استفاده می شوند که نرخ پوسیدگی دندان در آنها بالا است.
بریج های دندانی کامپوزیتی
بریج های دندانی کامپوزیتی، مانند روکش ها، می توانند یک پوسته فلزی داشته باشند که کامپوزیت روی آن قرار می گیرد، معمولاً به شکل ونیرهایی که قسمت های قابل مشاهده را پوشش می دهند. بریج های کامپوزیتی فلزی ساختاری شبیه به روکش ها دارند و معمولاً زمانی استفاده می شوند که بیمار استطاعت یا قدرت تحمل راهکارهای گران تر را ندارد.
بریج های کامپوزیتی چسبی
بریج های کامپوزیتی چسبی زمانی استفاده می شوند که یک دندان (عموماً دندان جلو) از دست رفته باشد. این فرایند عبارت است از اتصال دندان کامپوزیتی مصنوعی به دندان های مجاور با تکنیک باندینگ. این دندان یا توسط دندانپزشک در مطب یا توسط تکنسین در لابراتوآر شکل داده می شود. مهم ترین مزیت این روش این است که نیاز نیست دندان های مجاور تراش داده شوند. بنابراین، به دندان های مجاور آسیبی وارد نمی شود. به این معنا که بیمار در هر زمانی می تواند به دندان های طبیعی خود باز گردد.
گاهی اوقات می توان بریج های کامپوزیتی را با فیبر تقویت کرد. بریج هایی که با رزین متصل می شوند ظاهر و عملکردی بهتر از دنچرهای (پروتزهای) متحرک دارند اما به اندازه بریج های ثابت محکم و قوی نیستند و عموماً به اندازه اغیمپلنت های دندانی با دوام نیستند.
چه زمانی این نوع بریج ها استفاده می شوند:
- وقتی استخوان کافی وجود ندارد و ایمپلنت ها نمی توانند کار گذاشته شوند.
- وقتی دندانپزشک با تراشیدن و آسیب به دندان های مجاور برای بریج های دندانی معمولی موافق نیست.
- وقتی هزینه درمان های جایگزین برای بیمار بسیار بالا است.
اینله
اینله نوعی ترمیم دندانی غیر مستقیم است که از مواد محکمی (مانند طلا، پرسلاین، یا رزین کامپوزیت) ساخته شده است که داخل حفره پوسیده دندان قرار می گیرد و با سمان در جای خود محکم می شود. برخلاف طلا و پرسلاین، اینله های کامپوزیتی با تکنیک باندینگ به داخل حفره چسبانده می شوند.
گرچه اینله های کامپوزیتی به واسطه تکنیک باندینگ، بهتر در جای خود باقی می مانند، اما از نظر استحکام و دوام و طول عمر، از اینله های طلا یا پرسلاینی در رده پایین تری قرار دارند.
ونیر
ونیر لایه نازکی است که روی دندان قرار می گیرد تا یا ظاهر آن را بهبود دهد، یا از سطوح دندان در برابر آسیب محافظت کند. دو نوع مواد اصلی که برای ساخت ونیرها استفاده می شوند عبارتند از: کامپوزیت، و پرسلاین.
ونیرهای کامپوزیتی می توانند به صورت مستقیم (در دهان ساخته شوند) یا غیر مستقیم (در لابراتوآر آماده شوند) توسط دندانپزیشک یا تکنیسین ساخته شوند. ونیرهای کامپوزیتی با تکنیک باندینگ در جای خود ثابت می شوند.
ونیرهای پرسلاین بیشتر در برابر ایجاد لکه و لب پر شدن مقاوم هستند، دوام بیشتری دارند و زیباتر هستند.