در این نوشته می خوانید:
روکش دندان چیست؟
روکش دندان “کلاهک” دندان مانندی است که روی دندان قرار می‌گیرد تا دندان را بپوشاند و شکل و اندازه و استحکام آن را افزایش دهد و ظاهر آن را بهبود بخشد. زمانی که روکش دندان با استفاده از چسب دندانپزشکی در جای خود ثابت می‌شود، تمامی بخش قابل مشاهده‍ی دندان که بالای خط لثه قرار می‌گیرد را در بر می‌گیرد.
چرا روکش دندان نیاز است؟
ممکن است تحت شرایط زیر، روکش دندان نیاز باشد:
- محافظت از یک دندان ضعیف (به عنوان مثال، در برابر پوسیدگی) در برابر شکسته شدن یا نگه داشتن قسمت‌های یک دندان ترک خورده.
- ترمیم دندانی که قبلا شکسته شده یا دندانی که به شدت ساییده شده است.
- پوشاندن و حمایت از دندان دارای پر شدگی بزرگ، زمانی که حجم اندکی از دندان به جا مانده باشد.
- برای نگه داشتن یک بریج دندانی در جای خود.
- برای پوشاندن دندانی که از شکل افتاده است و به شدت تغییر رنگ پیدا کرده است.
- برای پوشاندن یک ایمپلنت دندانی.
- برای ایجاد اصلاحات زیبایی.
برای کودکان، ممکن است روکش دندان با هدف‌های مختلفی روی دندان شیری قرار گیرد:
- برای حفظ دندانی که در اثر پوسیدگی به شدت آسیب دیده است و پر کردن دندان قادر به حمایت از دندان نخواهد بود.
- محافظت از دندانی که به شدت در معرض پوسیدگی قرار دارد، بویژه زمانی که کودک نمی‌تواند به خوبی بهداشت روزانه‌ی دهان و دندان خود را رعایت کند.
- کاهش تعداد دفعات بیهوشی عمومی برای کودکانی که به علت سن، رفتار، یا سوابق پزشکی قادر نیستند برای مراقبت‌های صحیح دندانی، همکاری لازم را داشته باشند.
در چنین مواردی، دندانپزشک می‌تواند استفاده از روکش فلزی ضد زنگ را پیشنهاد دهد.
انواع روکش دندان
روکش‌های دائمی دندان می‌توانند از جنس فلز ضد زنگ، تمام فلزی (از جمله طلا، یا دیگر آلیاژها)، ترکیب پرسلاین و فلز، تمام رزین، یا تمام سرامیک باشد.
روکش‌های از جنس فلز ضد زنگ
روکش‌های دندان از جنس فلز ضد زنگ، روکش‌های پیش ساخته‌ای هستند که روی دندان‌های دائمی، به عنوان ابزاری موقت، کاربرد دارند. روکش دندان موقت از دندان یا پر شدگی آن محافظت می‌کند در حالی که روکش دائمی از دیگر مواد ساخته شده است. برای کودکان، معمولا روکش ضد زنگ استفاده می‌شود تا روی دندان شیری قرار گیرد که از قبل برای قرار گرفتن آن آماده شده است. روکش دندان کل دندان را پوشش می‌دهد و آن را در برابر پوسیدگی بیشتر محافظت می‌کند. با افتادن دندان شیری، فضای کافی برای رشد دندان دائمی ایجاد می‌شود و روکش روی دندان شیری نیز به صورت طبیعی همراه آن خارج می‌شود. به طور کلی، روکش‌های ضد زنگ برای دندان‌های کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند زیرا نیاز نیست چندین مرتبه به دندانپزشک مراجعه شود تا در جای خود قرار گیرند. بعلاوه مقرون به صرفه‌تر از روکش‌های سفارشی دست ساز هستند. مراقبت‌های پیشگیرانه‌ی دندانپزشکی که برای محافظت از دندان بدون روکش ضروری هستند، برای این نوع روکش نیاز نیستند.
روکش‌های تمام فلزی
فلزهای مورد استفاده در روکش‌های دندان، شامل آلیاژهایی هستند که حجم زیادی از آنها طلا یا پلاتینیوم، یا آلیاژهای بر پایه‌ی فلز (به عنوان مثال، آلیاژهای کبالت- کروم و نیکل- کروم) است. روکش‌های فلزی به خوبی در برابر فشارهای ناشی از گاز زدن یا جویدن مقاوم هستند و احتمالا در برابر ساییدگی و پوسیدگی نیز دوام بیشتری دارند. بعلاوه، روکش‌های فلزی به ندرت لب پر می‌شوند یا می‌شکنند. مهم‌ترین ضعف این نوع روکش‌ها، رنگ فلزی آنها است. روکش‌های فلزی برای مولرهایی مناسب هستند که در معرض دید قرار ندارند.
روکش‌های ترکیبی پرسلاین و فلز
روکش‌های ترکیبی پرسلاین و فلز (بر خلاف روکش‌های فلزی) می‌توانند همرنگ دندان‌های مجاور باشند. با این حال، در این نوع روکش‌ها، در مقایسه با روکش‌های فلزی یا رزین، دندان‌های روبرو بیشتر ساییده می‌شوند. بخشی از روکش که از جنس پرسلان است نیز ممکن است لب پر یا شکسته شود. پس از روکش‌های تمام سرامیکی، روکش‌های ترکیبی پرسلاین- فلز طبیعی‌تر از سایر روکش‌های دندانی به نظر می‌رسند. با این حال، گاهی اوقات فلزی که در زیر پرسلاین روکش قرار دارد می‌تواند مانند خطی تیره رنگ قابل مشاهده باشد، مخصوصا در خط لثه، که در صورت تحلیل لثه‌ها حتی بیشتر نیز خواهد بود. این نوع روکش‌ها می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای دندان‌های عقب یا جلوی دهان باشند، همچنین بریج‌های بلند که برای افزایش استحکام، فلز نیاز است.
روکش‌های تمام رزین
روکش‌های دندان تمام رزین ارزان‌تر از سایر انواع روکش‌ها هستند. با این حال، به مرور زمان پوسیده می‌شوند و بیشتر از روکش‌های ترکیبی پرسلاین- فلز مستعد شکسته شدن هستند.
روکش‌های تمام سرامیک
روکش‌های دندانی تمام سرامیک یا تمام پرسلاین نسبت به سایر روکش‌ها رنگ طبیعی‌تری دارند و با دندان‌های مجاور تناسب بیشتری دارند. از سوی دیگر، ممکن است برای افرادی که به فلز حساسیت دارند، مناسب‌تر باشند. روکش‌های تمام سرامیک را می‌توان برای دندان‌های عقب یا جلو استفاده کرد.
روکش‌های موقت در مقایسه با روکش‌های دائم
روکش‌های موقت را می‌توان در مطب دندانپزشکی ساخت، در حالی که اکثر روکش‌های دائم در آزمایشگاه دندانپزشکی ساخته می‌شوند. روکش‌های موقت، به طور خاص از ماده‌ای بر پایه‌ی اکریلیک یا فلز ضد زنگ ساخته می‌شوند و می‌تواند تا زمان ساخته شدن دندان دائم در آزمایشگاه، به عنوان ترمیم موقت مورد استفاده قرار گیرد.
روکش دندان چه مدت دوام خواهد داشت؟
به طور میانگین، روکش‌های دندان بین ۵ تا ۱۵ سال دوام خواهند داشت. این زمان، به ساییدگی بستگی دارد که دندان در معرض آن قرار دارد، همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان و نیز عادات فردی دهانی (بیمار باید از عاداتی مانند دندان قروچه، جویدن یخ، جویدن ناخن و استفاده از ناخن برای باز کردن بسته اجتناب نماید).
آیا دندان دارای روکش به مراقبت‌های خاصی نیاز دارد؟
گرچه دندان دارای روکش نیاز به مراقبت خاصی ندارد، به خاطر داشته باشید، روکش‌دار بودن دندان، صرفا به این معنا نیست که دندان در برابر پوسیدگی و بیماری لثه محافظت می‌شود. بنابراین، همچنان بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید، حداقل دو مرتبه در روز مسواک بزنید، روزانه نخ دندان بکشید- بویژه در اطراف روکش دندان و محل تماس لثه با دندان- و حداقل یک مرتبه در روز از دهانشویه‌های آنتی باکتریال استفاده نمایید.