در این نوشته می خوانید:
اکثر افراد تصور می کنند برای داشتن بدنی سالم تنها باید روی ورزش کردن، غذاهای مقوی و هر از گاهی مراجعه به پزشک تمرکز کنند. هر چند به نظر می رسد در این میان سلامت دهان نادیده گرفته شده است، اما می تواند روی احساس شما از دیگر جنبه های زندگی تأثیر زیادی داشته باشد. فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر که بیشتر تحت عنوان دندان قروچه شناخته می شود از جمله بیماری های دهان است که درمان آن باید مد نظر قرار گیرد.
افرادی که از براکسیسم رنج می برند، عموماً در طول روز دندان های خود را به یکدیگر فشار می دهند یا در طول شب آنها را روی یکدیگر می سایند- که تحت عنوان براکسیسم شبانه شناخته می شود. افراد بسیاری در سراسر دنیا از این بیماری رنج می برند. دلایل متعددی می توانند موجب بروز براکسیسم شوند، اما اگر فکر می کنید به آن مبتلا هستید می توانید به دنبال علائم و نشانه های خاصی باشید.
علائم و نشانه های براکسیسم یا دندان قروچه
براکسیسم علائم بسیای دارد که شبیه علائم و نشانه های دیگر مشکلات هستند. اگر نگران آن هستید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- تحلیل رفتن مینای سطح دندان و افزایش حساسیت آن.
- آسیب به دندان ها، شکسته شدن پر شدگی های آنها و نیز آسیب به لثه.
- صاف یا لب پر شدن سطح جونده دندان ها یا لق شدن آنها.
- درد یا احساس گرفتگی ماهیچه های فک.
- انقباضات ریتمیک ماهیچه های فک.
- صدای بلند ساییده شدن دندان ها روی یکدیگر، تا حدی که موجب بیدار شدن فرد از خواب شود.
- سردردی که از شقیقه ها آغاز می شود.
- بروز درد طولانی مدت در صورت.
- (گاهگاهی) تورم در یک سمت فک پایین که در نتیجه فشردن دندان ها روی یکدیگر بروز پیدا می کند.
- بروز درد و ناراحتی حین خوردن غذا، گاز زدن یا حرف زدن.
علل بروز براکسیسم یا دندان قروچه
مشکلات خواب
هنوز کاملاً مشخص نشده است چه عواملی موجب بروز دندان قروچه می شوند، اما می توان عوامل جسمی و روحی را به آن ربط داد. مشکلات خواب از جمله شایع ترین آنها هستند. خروپف کردن، حرف زدن در حین خواب، و حتی اختلالات خواب مانند آپنه خواب می توانند در بروز براکسیسم شبانه نقش داشته باشند. آپنه خواب شرایط خاصی است که روند تنفس فرد را تحت تأثیر قرار می دهد؛ برای شناسایی و درمان آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
احساسات منفی
عصبانیت، نگرانی و اضطراب، سر خوردگی و استرس از جمله علل اصلی هستند که ممکن است فرد برای تحمل آنها دندان های خود را به یکدیگر فشار دهد. گزینه آخر بزرگترین عامل است. هرچند مشاوره تخصصی می تواند پرداختن به عوامل استرس آور را برای شما ساده تر کند، اما هر فرد می تواند به روش خود آنها را کنترل و مدیریت کند. ورزش کردن موجب آزاد شدن اندورفین endorphin می شود که روی کاهش استرس تأثیر بسیار زیادی دارد. علاوه بر این، برخی روش های آرامش- مانند گوش دادن به موسیقی، قدم زدن و حتی گرفتن یک دوش گرم- به همین میزان کمک کننده خواهند بود. اغلب مشکلات کاری مقصر شناخته می شوند، بنابراین به فکر جو محل کار خود و اینکه چطور از پس جنبه های سخت وظایف خود بر می آیید باشید.
مال اکلوژن
مشکلات مربوط به بایت و صاف بودن فک بالا و پایین از جمله علل شایع دندان قروچه هستند. درمان هایی به سادگی قرار دادن براکت روی دندان ها یا به دشواری تغییر ساختار فک ها از جمله درمان های احتمالی هستند، اما همیشه راجع به این درمان ها با دندانپزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید برای اصلاح مال اکلوژن خود بهترین اقدام را انجام داده اید.
سبک زندگی
عاداتی که بر پایه مصرف موادی مانند تنباکو، الکل، و حتی مصرف زیاد کافئین هستند، می توانند موجب افزایش خطر بروز براکسیسم شوند. پزشک متخصص شما در صورت نیاز برای ترک این مواد می تواند درمانی دوستانه به شما پیشنهاد دهد. به خاطر داشته باشید که سن نیز عامل مهمی محسوب می شود، زیرا براکسیسم در بین کودکان و پیش از بزرگسالی شایع تر است.
داروها و اختلالات
بروز براکسیسم به عوارض جانبی داروهای مربوط به درمان روانپزشکی و داروهای ضد افسردگی، و نیز شرایط عصبی مانند بیماری هانتینگتون Huntington و بیماری پارکینسون Parkinson نیز ربط داده شده است در این موارد با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری و درمان براکسیسم
افرادی که به براکسیسم مبتلا هستند ممکن است از وجود آن مطلع نباشند زیرا عموماً در طول خواب اتفاق می افتد. این مشکل می تواند تأثیرات گسترده ای روی سلامت دهان داشته باشد، از جمله ساییدگی شدید یا حتی شکستگی دندان ها و نیز اختلالات فکی- گیجگاهی TMJ. در صورتی که فکر می کنید به براکسیسم یا دندان قروچه مبتلا هستید، فهرستی از علائم و نشانه های آن تهیه کنید و تا دفعه بعد که به دندانپزشک مراجعه می کنید به آنها دقت کنید. ممکن است دندانپزشک بخواهد معاینه دقیقی انجام دهد تا از وجود این علائم اطمینان حاصل کند و پس از آن دلایل بروز آن را مشخص نماید. در خلال این مدت، برای کاهش آسیب های ناشی از ساییده شدن دندان ها روی یکدیگر، ممکن است محافظ دندان تجویز کند یا برای اصلاح مشکلات مربوط به عدم صاف بودن دندان ها یکی از اقدامات دندانپزشکی را انجام دهد. در صورتی که دندان قروچه شما ناشی از شرایط روحی یا استرس است، درمان و نیز انواع روش های آرام سازی می توانند کمک کننده باشند. بهتر است عوامل محرک این حالات روحی را از بین ببرید، از جمله ترک تنباکو و کافئین.
ساده ترین راهکار برای جلوگیری از آسیب های بیشتر استفاده از نایت گاردی (محافظ دندان شبانه) است که به صورت سفارشی و تخصصی ساخته شده است. دندانپزشک می تواند دندان های آسیب دیده را با پر کردن یا قرار دادن روکش روی آن ترمیم و اصلاح کند تا شکل و اندازه درست دندان حفظ شود.
بیوفیدبک روشی است که می تواند برای افرادی کاربرد داشته باشد که در طول روز دندان های خود را روی یکدیگر فشار می دهند. در این روش از یک ابزار الکترونیکی استفاده می شود که فعالیت ماهیچه ها را اندازه گیری می کند و به این افراد آموزش داده می شود زمانی که فشار بایت آنها افزایش می یابد، چگونه فعالیت ماهیچه های خود را کاهش دهند. نتایج مطالعات نشان داده اند که هیپنوتیزم نیز می تواند به این افراد کمک کند.