در این نوشته می خوانید:
مفصل فکی گیجگاهی شما لولایی است که فک شما را به استخوان گیجگاهی جمجمه شما وصل می کند، که در جلوی گوش های شما واقع شده اند. این مفصل به شما اجازه می دهد فک خود را رو به بالا و پایین و طرفین حرکت دهید، به همین دلیل است که می توانید حرف بزنید، بجوید و خمیازه بکشید.
مشکلات مربوط به فک و عضلات صورت که آن را کنترل می کنند تحت عنوان اختلالات فکی گیجگاهی شناخته می شوند (TMD). اما ممکن است به اشتباه TMJ به گوش شما خورده باشد.
علل اختلالات مفاصل فکی گیجگاهی
ما نمی دانیم چه چیزی موجب اختلالات فکی- گیجگاهی می شود. دندانپزشکان بر این باور هستند که علائم از مشکلاتی بوجود می آیند که برای عضلات فک شما یا بخش هایی از خود مفصل بروز پیدا می کنند.
آسیب به فک، مفاصل، یا عضلات سر و گردن شما- مانند یک ضربه محکم- می تواند منجر به اختلال فکی گیجگاهی شود. دیگر علل عبارتند از:
- ساییدن و فشردن دندان ها روی یکدیگر، که فشار زیادی به مفاصل وارد می کند.
- حرکت دیسک یا بخش نرم بین جسم کروی و پهن مفصل.
- آرتروز در مفصل.
- استرس، که می تواند باعث شود عضلات فک و صورت شما سفت شوند یا دندان های خود را روی هم فشار دهید.
علائم و نشانه های اختلالات مفصل فکی گیجگاهی کدامند؟
اختلالات فکی گیجگاهی اغلب منجر به بروز درد و ناراحتی شدید می شوند. این مشکلات می توانند موقتی باشند یا چند سال طول بکشند و می توانند یک یا هر دو طرف صورت را تحت تأثیر قرار دهند. زنان بیشتر از مردان با این مشکل مواجه می شوند، و بیشتر بین افراد ۲۰ تا ۴۰ سال شایع است.
شایع ترین علائم و نشانه ها عبارتند از:
- درد و سوزش در صورت، قسمت مفصل فک، گردن، و شانه ها، و در گوش ها یا اطراف آنها هنگام جویدن، حرف زدن، یا کامل باز کردن دهان.
- مشکل در کامل باز کردن دهان.
- قفل شدن یا گیر کردن فک در موقعیت دهان باز یا بسته.
- صدای کلیک یا بیرون زدگی در مفاصل فک هنگام باز یا بسته کردن دهان یا جویدن. این ممکن است دردناک باشد یا نباشد.
- احساس خستگی در صورت.
- دشواری در جویدن یا بروز درد و ناراحتی ناگهانی بایت- گویی دندان های فک های بالا و پایین به درستی با یکدیگر تماس ندارند.
- تورم طرفین صورت.
ممکن است حتی دندان درد، سر درد، گردن درد، سر گیجه، گوش درد، مشکلات شنوایی، درد قسمت فوقانی شانه ها، و صدای زنگ در گوش داشته باشید.
اختلالات مفصل فکی گیجگاهی چگونه تشخیص داده می شوند؟
بسیاری از شرایط دیگر هستند که منجر به بروز علائم مشابه می شوند- مانند پوسیدگی دندان ها، مشکلات سینوس، آرتروز، یا بیماری لثه. برای آنکه بتوان متوجه شد چه علتی منجر به بروز مشکل شما شده است دندانپزشک از شما در مورد سوابق پزشکی شما سؤال خواهد پرسید و معاینه فیزیکی انجام خواهد داد.
دندانپزشک مفاصل فک شما را برای درد یا سوزش چک خواهد کرد و هنگام حرکت دادن آنها صدای کلیک یا بیرون زدگی را بررسی خواهد کرد. علاوه بر این، وی اطمینان حاصل خواهد کرد که مفاصل آنطور که باید عمل می کنند و وقتی دهان خود را باز و بسته می کنید قفل نمی شوند. علاوه بر این بایت و گردن شما را نیز برای مشکلات مربوط به عضلات صورت تست خواهد کرد.
ممکن است دندانپزشک شما یک تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس از کل دهان شما بگیرد تا بتواند کل فک ها، مفاصل فکی گیجگاهی، و دندان های شما را ببیند، تا دیگر مشکلات شما را رد کند. علاوه بر اینها ممکن است تست های دیگری نیاز داشته باشد، مانند ام آر آی MRI (magnetic resonance imaging) یا سی تی CT (computer tomography). ام آر آی می تواند نشان دهد که وقتی فک شما حرکت می کند آیا دیسک مفصل فکی گیجگاهی شما در جای درست خود قرار دارد. سی تی اسکن جزئیات استخوانی مفصل را نشان می دهد.
ممکن است برای مراقبت ها درمان های بیشتر، به جراح دهان ارجاع داده شوید. این پزشک متخصص جراحی در داخل و اطراف کل صورت، دهان، و منطقه فک است. علاوه بر این، ممکن است لازم باشد به یک ارتودنتیست مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که دندان ها، عضلات، و مفاصل شما آنطور که باید، کار می کنند.
درمان های خانگی اختلالات مفصل فکی گیجگاهی
چیزهایی هستند که شما با انجام آنها می توانید به تسکین علائم اختلالات مفصل فکی گیجگاهی کمک کنید. ممکن است دندانپزشک شما پیشنهاد دهد برخی از این روش ها را با یکدیگر انجام دهید.
داروهای مسکن OTC مصرف کنید داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن می توانند درد عضلات و تورم را تخفیف دهند.
از کیسه های گرما یا سرد مرطوب استفاده کنید.
روی طرفین صورت و قسمت گیجگاهی خود، به مدت ۱۰ دقیقه، کیسه یخ قرار دهید. (با موافقیت دندانپزشک یا متخصص حرکت درمانی خود) چند کشش ساده فک را انجام دهید. وقتی کار شما به اتمام رسید، یک هوله یا دستمال گرم به مدت ۵ دقیقه روی طرفین صورت خود قرار دهید. این کار را به صورت روتین، چند مرتبه در طول روز انجام دهید.
غذاهای نرم بخورید.
ماست، پوره سیب زمینی، پنیر کوتیج، سوپ، تخم مرغ آب پز عسلی، میوه ها و سبزیجات پخته، ماهی، حبوبات، و دانه ها را به منوی غذایی خود بیفزایید. غذاها را به قطعات ریزتر تبدیل کنید تا کمتر نیاز به جویدن داشته باشند. از غذاهای سفت، ترد (مانند چوب شور و هویچ خام)، غذاهای جویدنی (کارامل ها و تافی ها)، قطعات کلفت یا بزرگی که نیاز به کاملاً باز کردن دهان داشته باشند، پرهیز نمایید.
از حرکات شدید فک پرهیز نمایید.
خمیازه کشیدن و جویدن (مخصوصاً آدامس یا یخ) را در حداقل میزان ممکن نگه دارید و از فریاد زدن، آواز خواندن، یا انجام هر کاری که نیاز به کامل باز کردن دهان داشته باشد بپرهیزید.
چانه خود را محکم روی دست خود قرار ندهید.
تلفن را بین چانه و گوش خود قرار ندهید. برای کاهش دردهای گردن و صورت، وضعیت خوب خود را حفظ کنید.
تا جایی که می توانید، دندان های خود را مقداری از هم جدا نگه دارید.
این کار می تواند باعث شود فشار روی فک شما کاهش پیدا کند. زبان خود را بین دندان های خود قرار دهید تا فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر در طول روز را کنترل کنید.
تکنیک های آرام سازی خود را یاد بگیرید.
این کارها کمک می کنند فک های شما شل شوند. از دندانپزشک خود بپرسید که آیا نیاز به درمان جسمی یا ماساژ درمانی دارید یا خیر. به فکر درمان هایی برای کاهش استرس باشید.
درمان های اختلالات مفصل فکی- گیجگاهی
با دندانپزشک خود راجع به این درمان های آزمایش شده و واقعی برای اختلالات مفصل فکی گیجگاهی صحبت کنید:
داروها
اگر برای کاهش درد و تورم نیاز به NSAIDها داشته باشید، دندانپزشک می تواند دوزهای بالاتر آنها را برای شما تجویز کند. اگر دندان های خود را روی یکدیگر می سایید و فشار می دهید، وی توصیه خواهد کرد از داروهای شل کننده عضلات برای شل شدن عضلات فک خود استفاده کنید. یا برای کاهش استرس می تواند برای شما داروهای ضد اضطراب تجویز کند زیرا استرس می تواند با خود اختلالات فکی- گیجگاهی به همراه داشته باشد. آنها در دوزهای پایین می توانند به کاهش یا کنترل درد نیز کمک کنند. داروهای شل کننده عضلات و ضد اضطراب ها، و ضد افسردگی ها تنها با تجویز در اختیار شما قرار خواهند گرفت.
اسپلینت و محافظ دندان شبانه
این قطعه پلاستیکی روی دندان های بالا و پایین قرار می گیرند، به گونه ای که با یکدیگر تماس نداشته باشند. آنها از تأثیرات فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر می کاهند و با قرار دادن دندان ها در محل صحیح تر، بایت شما را اصلاح می کنند. چه تفاوتی بین آنها وجود دارد؟ شما محافظ دندان شبانه (نایت گارد) را تنها حین خواب استفاده می کنید. در حالی که اسپلینت به صورت تمام وقت استفاده می شود. دندانپزشک به شما خواهد گفت کدام نوع برای شما مناسب تر است.
اقدامات دندانپزشکی
دندانپزشک شما با روکش ها، بریج ها، یا بریس ها، می تواند برای دندان های از دست رفته جایگزین قرار دهد تا سطوح جونده دندان ها را متعادل سازد و مشکلات بایت را اصلاح نماید.
درمان های دیگر
اگر درمان هایی که در بالا ذکر شدند کمک نکردند، دندانپزشک شما یک یا چند درمان از درمان های زیر را پیشنهاد خواهد داد:
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
در این درمان از جریانات الکتریکی با سطوح پایین استفاده می شود تا با آرام ساختن مفاصل فک و عضلات صورت، درد را کاهش دهد. این کار می تواند در مطب دندانپزشک یا در منزل انجام شود.
آلتراسوند
گرمای عمیقی که روی مفاصل اعمال می شود، می تواند سوزش را کاهش دهد یا حرکت پذیری را بهبود دهد.
تزریق در نقطه ماشه ای
داروهای مسکن یا بی حس کننده ها درون ماهیچه ای از صورت که درد دارد تزریق می شود که “نقطه ماشه ای” نامیده می شود تا تسکین از آن آغاز شود.
پرتو درمانی
تحریک مفاصل با پرتو درمانی، که باعث افزایش جریان خون و تسکین درد می شود.
درمان با لیزر سطح پایین
این باعث کاهش درد و التهاب می شود و به شما کمک می کند گردن خود را راحت تر حرکت دهید و دهان خود را بازتر کنید.
جراحی برای اختلالات مفصل فکی گیجگاهی
اگر درمان های دیگر نتوانند به شما کمک کنند، جراحی گزینه خوبی است. به محضی که به اتمام برسد، می تواند قابل بازگشت نیست، بنابراین باید نظرات دوم یا سومی را از دندانپزشکان دیگر پرسید. سه نوع جراحی برای اختلالات مفصل فکی گیجگاهی وجود دارد. نوع جراحی که انتخاب می شود به مشکلی بستگی دارد که قصد برطرف کردن آن را دارید.
آرتروسنتز
آرتروسنتز یا تزریق مفصلی زمانی استفاده می شود که شما قبلاً سابقه جدید اختلالات فکی گیجگاهی نداشته اید اما فک های شما قفل می شوند. این یک فرایند جزئی است که دندانپزشک می تواند آن را در مطب خود انجام دهد. وی ابتدا شما را به طور کامل بیهوش می کند، سپس درون مفصل شما سوزن فرو می کند و آن را شستشو می دهد. وی ممکن است از ابزار خاصی استفاده کند تا از شر بافت های آسیب دیده رها شود یا دیسکی که درون مفصل گیر کرده است را شل کند، یا خود مفصل را آزاد کند.
آرتروسکوپی
نوعی جراحی است که با استفاده از آرتروسکوپ انجام می شود. این ابزار خاص یک لنز و یک منبع نور روی آن دارد. این ابزار به دندانپزشک اجازه می دهد داخل مفصل را ببیند. ابتدا بیهوش می شوید، سپس پزشک برش کوچکی در جلوی گوش ایجاد خواهد کرد و ابزار را داخل آن قرار خواهد داد. این ابزار به یک صفحه نمایش متصل است، که کمک می کند پزشک مفصل و منطقه اطراف آن را معاینه کند. وی بافت ملتهب را بر می دارد یا دیسک یا مفصل را صاف می کند. این نوع جراحی، که به کم تهاجمی بودن شناخته می شود، یک اسکار کوچک از خود به جای می گذارد، عوارض کمتری دارد، و کمتر از جراحی های بزرگ، نیاز به زمان بهبود دارد.
جراحی باز مفصل فک
بسته به علت بروز اختلالات مفصل فکی گیجگاهی، آرتروسکوپی ممکن است امکان پذیر نباشد. ممکن است شما نیاز به این نوع جراحی داشته باشید اگر:
- ساختارهای استخوانی در مفصل فک شما در حال ساییده شدن هستند.
- شما در اطراف مفصل خود تومور دارید.
- مفصل شما خدشه دار یا پر از خورده های استخوان شده است.
ابتدا به طور کامل بیهوش خواهید شد، سپس پزشک کل منطقه اطراف مفصل شما را باز خواهد کرد تا دید و دسترسی بهتری داشته باشد. پس از جراحی باز مفصل مدت زمان بیشتری طول می کشد تا بهبود پیدا کنید، و احتمال بروز اسکار و آسیب به عصب زیاد خواهد بود.