مراحل آماده سازی روکش دندان و مراقبت از آن

وبرای آماده سازی روکش دندان چه مراحلی باید طی شوند؟

آماده کردن دندان برای قرار گرفتن روکش دندان روی آن، معمولا مستلزم آن است که بیمار دو مرتبه به دندانپزشک مراجعه نماید- گام نخست شامل معاینه و آماده سازی دندان است. در گام دوم روکش دائم روی دندان قرار می‌گیرد.

جلسه‌ی اول: معاینه و آماده سازی دندان

در جلسه‌ی اول، برای آماده سازی روکش دندان، دندانپزشک ممکن است تعدادی عکس رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس از دندان بگیرد تا ریشه ها و استخوان پیرامون دندانی که قرار است روکش دندان روی آن قرار گیرد را بررسی نماید. در صورتی که دندان پوسیدگی شدید داشته باشد یا در معرض خطر عفونت یا آسیب به پالپ دندان قرار داشته باشد، ممکن است نیاز باشد ابتدا درمان ریشه (عصب کشی) انجام شود.

پیش از آغاز روند ساخت روکش دندان، دندانپزشک دندان و بافت لثه‌ی پیرامون آن را بی حس می‌کند. پس از آن، دندانی که قرار است روکش روی آن قرار گیرد از سطح جونده و نیز از قسمت های اطراف تراشیده می‌شود تا فضای کافی برای قرار گرفتن روکش روی آن ایجاد شود. میزان تراشیده شدن دندان به نوع روکشی بستگی دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، در صورتی که (در نتیجه‌ی پوسیدگی یا آسیب) قسمت بزرگی از دندان از دست رفته باشد، دندانپزشک از مواد پر کننده استفاده خواهد کرد تا دندان را برای حمایت از روکش “آماده نماید”.

پس از شکل دهی دندان، عموما دندانپزشک از گچ یا بتونه استفاده خواهد کرد تا از دندانی که قرار است روکش روی آن قرار گیرد قالب تهیه نماید. با این حال، گاهی اوقات، قالب ها با استفاده از یک اسکنر دیجیتال ساخته می‌شوند. قالب دندان های بالا یا پایین دندانی که قرار است روکش دریافت کند نیز تهیه می شود تا اطمینان حاصل شود که روکش جدید بایت را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.

قالب ها یا اسکن ها به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می‌شوند، محلی که در آنجا روکش دندان ساخته خواهد شد. معمولا ظرف مدت ۲ یا ۳ هفته روکش به مطب دندانپزشک ارسال می‌شود. در صورتی که روکش ساخته شده از جنس پرسلاین باشد دندانپزشک از موادی استفاده خواهد کرد که نزدیک ترین تناژ به رنگ دندان های مجاور را داشته باشند.

طی جلسه‌ی نخست، دندانپزشک روکش موقتی آماده خواهد کرد تا زمانی که روکش دائم آماده می‌شود، دندان آماده شده را پوشش دهد و از آن محفاظت کند. روکش های موقت معمولا از جنس اکریلیک هستند و با استفاده از چسب های موقت دندانپزشکی در جای خود قرار داده می‌شوند.

جلسه‌ی دوم: قرار دادن روکش دائم روی دندان

در جلسه‌ی دوم، دندانپزشک روکش موقت را از روی دندان برخواهد داشت و تناسب روکش دائم از نظر رنگ و اندازه را مورد بررسی قرار خواهد داد. در صورتی که همه چیز قابل قبول باشد، با استفاده از یک بی حسی موضعی دندان بی حس خواهد شد و روکش جدید برای همیشه روی دندان قرار خواهد گرفت.

مراقبت از روکش دائم دندان

از آنجا که روکش های موقت دندان- روکش هایی هستند که تا زمان آماده سازی روکش دائم روی دندان قرار داده می شوند- اکثر دندانپزشک ها معتقدند چندان نیاز به مراقبت ندارند. که شامل مراقبت های زیر می شوند:

• از خوردن خوراکی های چسبناک و جویدنی (مثل آدامس یا کارامل) بپرهیزید، زیرا این امکان وجود دارد که روکش دندان به آنها بچسبد و کنده شود.
• استفاده از سمتی از دهان که روکش موقت در آن وجود دارد را به حداقل برسانید. بار جویدن را به سمت دیگر دهان منتقل نمایید.
• از جویدن غذاهای سفت (مانند سبزیجات خام) بپرهیزید، زیرا ممکن است موجب کنده یا شکسته شدن روکش دندان شوند.
• هنگام تمیز کردن لای دندان ها، برای اجتناب از کنده شدن روکش موقت دندان، به جای بلند کردن نخ دندان رو به بیرون، آن را به صورت رفت و برگشتی بکشید.

مراقبت از روکش دائمی دندان

گرچه دندان روکش شده نیاز به مراقبت خاصی ندارد، به خاطر داشته باشید که روکش شدن دندان به این معنی نیست که دندان در برابر پوسیدگی و بیماری لثه نیز محافظت می‌شود. بنابراین، اقدامات لازم برای حفظ بهداشت دهان و دندان را دنبال نمایید، از جمله مسواک زدن حداقل دو مرتبه در روز و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه- مخصوصا اطراف روکش دندان و در محل برخورد لثه ها و دندان ها- و حداقل یک مرتبه شستشوی دهان با دهانشویه‌ی آنتی باکتریال در طول روز.

مشکلات همراه با روکش دندان

• ناراحتی یا حساسیت. دندانی که به تازگی روکش روی آن قرار گرفته است، پس از این فرایند، با از بین رفتن اثر ماده‌ی بی حس کننده، ممکن است حساس باشد. اگر این دندان هنوز هم درون خود عصب داشته باشد ممکن است نسبت به گرما و سرما حساس باشد. ممکن است دندانپزشک توصیه کند از خمیردندان هایی استفاده کنید که برای دندان های حساس طراحی شده‌اند. درد یا حساسیتی که هنگام بستن بایت (قرار دادن دندان ها روی یکدیگر) احساس می‌شود، معمولا به این معناست که ارتفاع روکش دندان زیاد است. در این صورت، با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا طی یک جلسه به سادگی مشکل را برطرف سازد.

• 

• لب پر شدن روکش دندان. روکش های تمام پرسلاین یا روکش های ساخته شده از ترکیب پرسلاین و فلز ممکن است لب پر شوند. در صورتی که تکه‌ی کنده شده کوچک باشد، برای چسباندن تکه‌ی کنده شده به تکه‌ی باقی مانده در دهان می‌توان از رزین کامپوزیت استفاده نمود. این راهکار موقت است. در صورتی که قسمت کنده شده بزرگ باشد، ممکن است نیاز باشد روکش دندان تعویض شود.
• شل شدن روکش دندان. گاهی اوقات چسبی که برای چسباندن روکش دندان مورد استفاده قرار گرفته است از زیر روکش شسته می‌شود. این اتفاق نه تنها موجب شل شدن روکش دندان، بلکه باعث نفوذ باکتری به درون دندان می‌شود و پوسیدگی دندان باقی‌مانده را در پی خواهد داشت. در صورت شل شدن روکش دندان، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

• کنده شدن روکش دندان. گاهی اوقات روکش دندان کنده می‌شود. از جمله علت های این امر عبارتند از پوسیدگی دندان زیرین و شل شدن ماده‌ای که برای چسباندن روکش استفاده می‌شود. در صورت کنده شدن روکش دندان، روکش و دندان را تمیز کنید. می‌توانید با استفاده از چسب های دندانپزشکی یا چسب های موقت دندان که در داروخانه ها به فروش می‌رسند روکش را در جای خود قرار دهید. فورا با دندانپزشک خود تماس بگیرید. دندانپزشک دستورالعمل های لازم برای مراقبت از دندان و روکش آن را به شما خواهد داد تا زمانی که بتوانید برای ویزیت به دندانپزشک مراجعه نمایید. ممکن است دندانپزشک روکش دندان را مجددا به دندان بچسباند؛ در غیر اینصورت، باید روکش جدیدی ساخته شود.

• واکنش های آلرژیک. از آنجا که فلز مورد استفاده برای ساخت روکش های دندان معمولا ترکیبی از فلزات مختلف هستند، ممکن است بافت اطراف دندان نسبت به فلزات یا پرسلاین مورد استفاده در روکش دندان واکنش آلرژیک از خود نشان دهد، که بسیار نادر است.

• خط تیره روی دندان روکش شده در کنار خط لثه. وجود خط تیره در کنار خط لثه‌ی دندانی که روکش روی آن قرار گرفته است کاملا طبیعی است، بویژه اگر روکش از نوع ترکیبی فلز و پرسلاین باشد. این خط تیره مربوط به فلز مورد استفاده در ساخت روکش دندان می‌باشد. گرچه این قضیه به خودی خود مشکل محسوب نمی‌شود، اما وجود این خط تیره از نظر زیبایی غیر قابل قبول است و ممکن است دندانپزشک مجبور شود روکش دندان را با یک روکش تمام پرسلاین یا تمام سرامیک تعویض کند.

 

 

کنده شدن روکش دندان

یکی از معمول ترین موارد اورژانسی دندانپزشکی زمانی است که روکش دندان بیمار از روی دندان کنده می شود. گرچه کنده شدن روکش دندان مشکل اورژانسی جدی نیست، اما بسیاری افراد وقتی روکش دندانشان سر جای خود قرار ندارد احساس نگرانی دارند. بعلاوه، این اتفاق می تواند دردناک باشد زیرا بافت بدون پوشش مانده دندان اغلب به دما، فشار، یا هوا حساس است. در صورت کنده شدن روکش دندان خود، نگران نشوید، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید. در این فاصله زمانی، تا وقتی که به دندانپزشک برسید، کارهای کوچکی هستند که با انجام آنها می توانید آن را در جای خود قرار دهید و درد خود را تسکین دهید.

 

در صورت کنده شدن روکش دندان چه باید کرد؟

در صورت کنده شدن روکش دندان، بلافاصله آن را از دهان خارج کنید یا (اگر داخل غذای شماست، کف زمین یا داخل سینک افتاده است) آن را پیدا کنید. نباید آن را قورت دهید، زیرا گرچه بدون هیچ مشکلی از گلویتان عبور می کند، اما دیگر قادر نخواهید بود مجدداً آن را سر جای خود بچسبانید، و روکش جدیدی نیاز خواهید داشت. بایستی این چند گام را طی کنید:

• برای مراجعه به دندانپزشک و اتصال مجدد روکش به دندان وقت بگیرید. حتماً به منشی مطب اطلاع دهید روکش دندان شما کنده شده است و جزئیات را برای او توضیح دهید تا نزدیک ترین زمان ممکن را برای مراجعه شما مشخص نماید.
• با خرید یک چسب موقت مخصوص دندانپزشکی از داروخانه، سعی کنید به طور موقت روکش را روی دندان بلغزانید و آن را در جای خود قرار دهید. به خاطر داشته باشید، چسب موقت اندازه چسب های دائم محکم نیستند، هر چیز سفت یا چسبناکی را با سمت دندانی که روکش آن را خودتان چسبانده اید نخورید.
• قبل استفاده از چسب موقت، با دقت و به آرامی اطراف دندانی که بدون پوشش مانده است را تمیز کنید. داخل روکش را نیز پاکسازی کنید و اطمینان حاصل کنید که روکش و دندان تا حد امکان کاملاً خشک هستند (از گاز استریل استفاده کنید). از هیچ چسب قوی یا چسب های خانگی دیگری برای چسباندن مجدد روکش روی دندان استفاده نکنید. این مواد سمی هستند و می توانند باعث شوند انجام درمان ریشه (عصب کشی) ضروری شود.
• اگر دردی وجود دارد، مقداری روغن میخک روی منطقه حساس استفاده کنید. این روغن را می توانید از عطاری ها تهیه کنید. برای اعمال آن روی دندان از یک تکه پنبه استفاده کنید.

دندانپزشک چه کار خواهد کرد؟

طی مراجعه به مطب، دندانپزشک عوامل متعددی را مد نظر قرار خواهد داد تا بهترین روش درمان و ترمیم را انتخاب نماید. به دلایل مختلفی ممکن است روکش دندان کنده شود. اگر روکش قدیمی است، ممکن است چسب آن شل شده باشد، ممکن است زیر آن پوسیدگی بوجود آمده باشد، یا با بایت بیرون آمده باشد. در صورتی که روکش اندکی لب پر شده باشد، ترمیم های جزئی اغلب امکان پذیر هستند. اگر آسیب چشمگیر باشد، ممکن است روکش جدیدی نیاز داشته باشید.

اگر روکش جدیدی نیاز باشد چه؟

دندانپزشک می تواند مشخص نماید آیا شما روکش جدید نیاز دارید یا خیر و گزینه های مختلف را برای شما توضیح خواهد داد. روکش های قدیمی تر یا PFM (پرسلاین روی فلز) هستند یا طلا. در حالی که روکش های تمام طلا هنوز محکم تر و با دوام تر از بقیه هستند، اما ممکن است از نظر زیبایی ظاهری جذاب نباشند. نوع PFM جذابتر است؛ هر چند پرسلاین می تواند به مرور زمان ساییده و کنده شود. روکش های تمام سرامیک از نظر استحکام بالاتر از PFM قرار می گیرند. از آنجا که روکش های تمام سرامیک شفاف هستند و باعث می شود طبیعی تر به نظر برسند، از نظر ظاهری زیباتر از PFM هستند.

برای مراجعه به دندانپزشک تعلل نکنید.

مهم نیست روکش دندان شما به چه علت از روی آن کنده شده است، در حال حاضر نخستین کاری که باید انجام دهید این است که هر چه سریعتر به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن را مجدداً در جای خود قرار دهید. تأخیر در مراجعه به دندانپزشک می تواند منجر به بروز مشکلات متعددی شود از جمله عفونت باکتریایی، رشد لثه در محلی که باید روکش دندان چسبانده شود، و جابجا شدن دندان که در نهایت باعث می شوند دیگر نتوان روکش را به درستی در جای خود قرار داد، و آسیب های ممکن به آنچه از دندان باقی مانده است.

 

 

خارج شدن پر شدگی داخل دندان

مهم است که به محضی که متوجه خارج شدن پر شدگی دندان شدید آن را سر جای خود قرار دهید. سطح داخلی دندان در معرض باکتری ها و ذرات غذا قرار خواهد گرفت، و این می تواند منجر به پوسیدگی و عفونی شدن دندان شود. بعلاوه، از دست رفتن بخشی از دندان می تواند احساس عجیب و غریبی بوجود بیاورد و ممکن است شاهد عوارض جانبی ناخوشایند آن مانند حساسیت و درد باشید. از این نکات برای پیشگیری از آسیب بیشتر و ناراحتی استفاده کنید.

• پر شدگی داخل دندان را خارج کنید مبادا به صورت تصادفی آن را قورت دهید یا بجوید.
• برای مراجعه به دندانپزشک وقت بگیرید. قبل از آن به صورت تلفنی دستور العمل های لازم برای کارهایی که باید انجام دهید را دریافت کنید و آنها را با دقت انجام دهید، که ما در اینجا به ذکر برخی از آنها می پردازیم.
• به آرامی دندان خود را مسواک بزنید. تا زمانی که منتظر مراجعه به دندانپزشک هستید، دهان خود را تمیز نگه دارید. اطراف دندانی که پر شدگی آن خارج شده است را به آرامی مسواک بزنید، مخصوصاً اگر احساس حساسیت یا درد دارید. دهان خود را با آب ولرم و نمک یا دهانشویه شستشو دهید.
• برای پر کردن حفره دندان از موم دندانپزشکی استفاده کنید. در صورتی که دندان درد شما را آزار می دهد، و نوبت دندانپزشکی شما مدتی زمان می برد، از داروخانه موم دندانپزشکی بخرید، کمی آن را نرم کنید و آن را داخل حفره دندان قرار دهید. این کار مانع ورود ذرات غذا و باکتری به داخل فضای دندان می شود و می توانید مطمئن شوید دندان شما روی لثه های شما خراش ایجاد نمی کند.
• داروی مسکن استفاده کنید. اگر درد و ناراحتی دارید، از داروهای مسکنی مانند تیلنول یا ایبوپروفن استفاده کنید.
• از جویدن روی دندان آسیب دیده خودداری کنید تا ذرات غذا را از دندان آسیب دیده خود دور نگه دارید.